Innowacyjny patent rozpocznie proces rewitalizacji infrastruktury pokopalnianej i narodzin centralnego systemu wytwarzania ciepła i chłodu. Zapraszamy do przeczytania wywiadu z Michałem Rosołem prezesem SMG Śląsk i Prof. Politechniki Śląskiej Łukaszem Bartelą. Wywiad ukazał się w miesięczniku Forbes.

- W ostatnim czasie sporo uwagi poświęcił Pan opatentowaniu własnej innowacyjnej technologii. Czego ona dotyczy?

- Prezes SMG Śląsk Michał Rosół.: Działając na Śląsku i Zagłębiu, dostrzegliśmy  ogromny potencjał w miejscach zapomnianych czy wręcz niechcianych obecnie w krajobrazie aglomeracji. Chodzi o wszelkiego rodzaju pozostałości pokopalniane i poprzemysłowe. Stworzyliśmy wyjątkowy, a zarazem prosty plan komercjalizacji dla całej pokopalnianej Europy. Dzisiaj dużo się mówi o zanieczyszczeniu środowiska oraz o konieczności bilansowania obciążenia sieci elektroenergetycznej. Opracowaliśmy sposób na zaspokojenie rosnących potrzeb w obszarze chłodnictwa, przy równoczesnym zrównoważonym ograniczeniu zużycia energii, szczególnie w okresach występowania jej wysokiej ceny na rynku. Co ważne chłód ten stanowi produkt uboczny procesów ukierunkowanych na zaspokajanie zimowego zapotrzebowania na ciepło. To wszystko możemy osiągać w sposób tani i bezpieczny dla środowiska naturalnego, z korzyścią dla lokalnej społeczności i biznesu.

- Brzmi to fantastycznie. Czym dokładnie jest wspomniany wynalazek?

-  Prof. Dr hab. Inż. Łukasz Bartela z Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej: Przedmiotem wynalazku jest podziemny system do pozyskiwania i magazynowania ciepła oraz chłodu, wykorzystujący wyrobiska pokopalniane. Zwłaszcza szyby stanowią idealne wręcz zasobniki do przechowywania nośnika ciepła oraz chłodu. Dodatkowo nasze rozwiązanie daje możliwość pozyskiwania ciepła geotermalnego z głębokich poziomów wyrobisk korytarzowych. Takie ciepło może być stosowane do zasilania przemysłowych pomp ciepła, których szerokie wykorzystanie, pożądane szczególnie w dobie wzrastającego potencjału niestabilnych OZE, może mieć zbawienny wpływ na stan atmosfery w ramach dużych aglomeracji.

- Co Państwa zdaniem sprawia, że ten system może odegrać ważną rolę w kontekście aktualnych zmian gospodarczych w Polsce?

- Ł.B: System podziemny proponowany przez SMG Śląsk ma bardzo duży potencjał wdrożeniowy, szczególnie w rejonach górniczych, takich jak Śląsk, gdzie z jednej strony obserwujemy proces istotnego ograniczenia wydobycia węgla, a z drugiej strony ciągle wzrasta zapotrzebowanie na użytkowe formy energii oraz na ich krótko- oraz długookresowe magazynowanie. Wspomniany wynalazek uzupełnia bardzo szeroką gamę nowoczesnych rozwiązań technicznych mających potencjalne zastosowanie w energetyce wielkoskalowej. Jako  zespół działający w Politechnice Śląskiej, także wspólnie z SMG Śląsk, wypracowaliśmy wiele rozwiązań dla magazynowania ciepła oraz energii elektrycznej mających wspierać pozytywną transformację energetyczną. Posiadamy patenty na wynalazki chronione przez krajowy oraz europejski urząd patentowy. Implementacja tych rozwiązań może pozwolić nie tylko na wsparcie krajowego systemu energetycznego, ale również może przyczynić się znacząco do rewitalizacji terenów pogórniczych, przy zachowaniu ich przemysłowego charakteru, tak ważnego dla zapewnienia korzystnych warunków życia dla mieszkańców regionu.

- Kto skorzysta z Państwa rozwiązania?

- M.R.: Obecnie szyb po zakończonej działalności wydobywczej, jeśli tylko nie jest wykorzystywany dla procesu odwadniania nieczynnej kopalni, podlega kosztownej likwidacji. W ten sposób, z roku na rok, bezpowrotnie uszczuplany jest olbrzymi majątek techniczny, który powinien być efektywnie wykorzystywany. Szyby kopalniane są umiejscowione przede wszystkim na terenach dużych aglomeracji miejskich, gdzie istnieje wysokie zapotrzebowanie na ciepło oraz chłód. Proponowane rozwiązanie ma szczególnie duży potencjał dla współpracy z komunalnymi systemami ciepłowniczymi, jak również dużymi zakładami przemysłowymi. Nasz system może pozwolić na wyrównywanie obciążeń źródeł ciepła pracujących w systemach grzewczych. To wszystko prowadzi do niższej ceny ciepła oraz chłodu, a więc i do wyższej konkurencyjności lokalnej gospodarki.

- Czyli oznacza to, że będziemy mogli korzystać z sieci ciepłowniczej wspomaganej przez OZE?

- M.R.: Nasz patent wyprzedza nie tylko oczekiwania rynku, ale śmiało można powiedzieć, że najprawdopodobniej daje on podwaliny pierwszemu na świecie projektowi bezemisyjnego centralnego układu chłodzenia! Kilkadziesiąt lat temu powstał centralny system ogrzewania potocznie nazywany PEC. Dzisiaj jako SMG Śląsk w ramach całkowicie nowego spojrzenia proponujemy system przyszłości nazwany „Green HAC” od heating and cooling. Największą zaletą jest to, że system chłodniczy będzie całkowicie bezemisyjny i  chronić nas będzie zimą przed smogiem, a przez cały rok przed emisją gazów cieplarnianych. Nasze rozwiązanie zapewnia nie tylko czyste ciepło zimą i chłód latem, ale również stanowi nowy produkt o potencjale do stosowania na całym świecie!

- Jako SMG Śląsk jesteście Państwo głównie znani z kompleksowego realizowania różnych przedsięwzięć  w zakresie odnawialnych źródeł energii i skojarzonej gospodarki energetycznej. Co można uznać za waszą specjalizację?

- M.R: Rzeczywiście przez wiele lat wyrobiliśmy sobie odpowiednią renomę jako firma realizująca kompleksowo obsługę procesów budowlanych, produkcyjnych od raportu energetycznego, kompletowania niezbędnych zezwoleń i dokumentów po końcową realizację. Naszą specjalizacją stało się patrzenie na każdy problem indywidulanie. Zaufało nam wiele firm z branży automotive, spożywczej czy energetycznej. Wdrażamy także swoje własne autorskie innowacje we współpracy z jednostkami naukowymi, takimi jak Politechnika Śląska w Gliwicach.

Jakie są dalsze plany związane z rozwojem Państwa patentu?

- M.R.: Wierzymy, że opracowane przez SMG Śląsk rozwiązanie technologiczne może w niedalekiej przyszłości zapewnić buforowanie ciepła generowanego w oparciu o energię elektryczną, okresowo wytwarzaną w nadmiarze w ramach dynamicznie rozwijającego się rynku OZE. Ponadto może być ono nieocenionym wsparciem dla sieci w okresie letniego zapotrzebowania na chłód. To sprawia, że zastosowanie tego nowatorskiego konceptu ma szansę wesprzeć krajowego operatora systemu przesyłowego, a przez to również bezpieczeństwo energetyczne kraju. Zaproponowane przez firmę SMG Śląsk rozwiązanie jest ekologiczne, co oczywiście sprawia, że jego beneficjentami będą obywatele aglomeracji miejskich, którzy będą oddychać czystszym powietrzem. Wierzymy, że obecnie prowadzone przez nas, jako polskiej firmy, badania pomogą w znacznym stopniu nadać nowe życie pokopalnianym terenom na całym świecie.

- Dziękuję za rozmowę.

Łukasz Bąk